زبان برنامه نویسی Dart

ابزارهای مختلفی برای توسعه دهندگان دارت، جهت ساختن برنامه‌ها وجود دارد که در این آموزش قصد داریم این ابزارهای برنامه نویسی دارت را بررسی نماییم.

DartPad:

ابزاری ساده، مبتنی بر مرورگر برای نوشتن و اجرای کد دارت است. می‌تواند آن را در این سایت https://dartpad.dev ببینید.

IntelliJ IDEA:

یک محیط توسعه یکپارچه قدرتمند (IDE) است که توسعه Dart را از طریق پلاگین Dart پشتیبانی می‌کند. اگرچه Android Studio ، بر روی IntelliJ ساخته شده است، ولی توصیه می‌شود که از IntelliJ عادی برای پروژه‌های دارت خالص(Dart pure) استفاده کنید. با پلاگین IntelliJ Dart ، کار آسان‌تر از Android Studio خواهد بود.

Visual Studio Code (VS Code)

یک IDE سبک با رابط کاربری clean و ساده است. این برنامه به طور کامل توسعه Flutter را از طریق یک extension پشتیبانی می‌کند.

نصب VS Code

Visual Studio Code یک IDE کراس پلتفرم و open source ، ساخته شده توسط شرکت مایکروسافت است که روی Windows ، MacOS و Linux اجرا می‌شود.
Visual Studio Code را از لینک https://code.visualstudio.com/download دانلود کرده و دستورالعمل‌های ارائه شده در سایت را برای نصب آن دنبال کنید.
همچنین شما نیاز به نصب Dart SDK دارید که در قسمت بعدی به آن می پردازیم.

نصب SDK

از نسخه Flutter 1.21به بعد ، Flutter SDK ، SDK دارت را به صورت کامل پوشش داده است. بنابراین اگر Flutter را نصب کرده‌اید، ممکن است نیازی به بارگیری SDK Dart نداشته باشید. در صورت صحت هر یک از موارد زیر، Dart SDK را بارگیری کنید:
o شما از Flutter استفاده نمی‌کنید. همچنین می‌خواهید فضای دیسک یا زمان دانلود را کاهش دهید.
o شما از نسخه Flutter قبل از 1.21 استفاده می‌کنید.
در هر حال اگر نیاز به نصب SDK دارت را داشتید، به لینک https://dart.dev/get-dart بروید و دستورالعمل‌های آن را دنبال کنید تا Dart SDK را در پلتفرم خود دانلود و نصب کنید.

تأیید نصب Dart SDK

پس از نصب Dart ، دستور زیر را در ترمینال اجرا کنید تا از عملکرد آن اطمینان پیدا کنید:
dart –version
با این دستور شما نسخه فعلی دارت را مشاهده می‌کنید ، که در زمان نگارش این مقاله 2.13.4 می‌باشد.

محتوای SDK

اکنون با وارد کردن دستور زیر در ترمینال ، آنچه Dart SDK به شما ارائه می‌دهد را بررسی کنید:
dart help
در ادامه لیستی از ابزارهای تشکیل دهنده SDK را مشاهده خواهید کرد:
Analyze: در IDE شما از این ابزار برای اطلاع از زمانی که در کد خود اشتباه کرده‌اید استفاده می‌کند.

Compile: این ابزار کد دارت را در یک برنامه اجرایی native بهینه شده درWindows ، Linux یا macOS کامپایل می کند. این عمل را ahead-of-time یا AOT می‌گویند. در کنار برنامه‌های اجرایی native ، دارت بر روی فناوری‌های وب نیز تمرکز دارد. بنابراین می‌توانید از ابزار کامپایل برای تبدیل کد دارت به جاوا اسکریپت نیز استفاده کنید.

create: این گزینه برای ایجاد پروژه‌های جدید دارت است که پروسه آن یک دقیقه طول خواهد کشید.

format: این ابزار کوچک زیبا به طور خودکار به هم ریختگی در تورفتگی های کد را برطرف می کند.

Pub: نام package manager دارت و همچنین ابزار مدیریت کار است. یک پکیج مجموعه ای از کد third-party می باشد که می توانید در پروژه دارت خود استفاده کنید در این صورت می تواند زمان زیادی را برای شما ذخیره کند زیرا نیازی نیست خودتان آن کد را بنویسید. با مراجعه به لینک https://pub.dev ، می‌توانید پکیج‌های موجود در Pub را ببینید.

run: این گزینه، برنامه دارت شما را در ماشین مجازی دارت یا VM اجرا می‌کند و قبل از اینکه نیاز باشد، کد شما را کامپایل می‌کند. بر خلاف AOT ، این کامپایل با عنوان (just-in-time) یا JIT شناخته می شود که به شما امکان می دهد تغییرات کوچکی در کد خود ایجاد کرده و تقریبا بلافاصله آن را مجدداً اجرا کنید. در نتیجه برای برنامه‌هایی مانند Flutter مفید خواهد بود چون که در آن هنگام تصحیح UI ، شما نیاز به ایجاد تغییرات مختصر فراوان خواهید داشت.

test: دارت به وسیله این ابزار از تست واحد (Unit Test) پشتیبانی می‌کند.

Dart در خط فرمان (Command Line)

اکنون که Dart SDK را نصب کرده‌اید، از Dart VM ابتدا در یک فایل واحد و سپس به عنوان یک پروژه کامل، برای اجرای چند خط کد استفاده خواهید کرد.

اجرای یک فایل دارت

ابتدا یک folder مناسب در کامپیوتر ایجاد کنید. یک فایل جدید در آن پوشه ایجاد کنید و نام آن را hello.dart بگذارید.

نوشتن کد

سپس کد دارت زیر را به آن فایل خالی اضافه کنید:

Void main(){
Print (‘Hello, Dart’);
}

این تکه کد، یک تابع به نام main ایجاد می‌کند. در داخل آن تابع، یک تابع دیگر به نام print صدا زده میشود که درنهایت متن (Hello, Dart) را روی صفحه نمایش را نمایش خواهد داد.
اجرای کد
فایل را ذخیره کرده و سپس دستور زیر را در همان پوشه hello.dart اجرا کنید:

dart run hello.dart

کلمه کلیدی run ابزار اجرا در SDK Dart است که قبلاً با آن آشنا شدید. این ابزار کد را در hello.dart در Dart VM اجرا می کند.
اکنون باید خروجی زیر را در کنسول مشاهده کنید:
Hello, Dart
تبریک می گم! شما اولین برنامه دارت خود را ساخته و اجرا کردید.

راه اندازی یک پروژه کامل دارت

توانستن اجرای یک فایل، قدم خوبی است اما هنگام ساخت پروژه‌های بزرگتر، زمانی می‌رسد که می‌خواهید کد خود را به بخش‌های قابل مدیریت تقسیم کنید وهمچنین فایلهای پیکربندی(configuration) و asset نیز داشته باشید. برای انجام این کار، باید یک پروژه کامل دارت ایجاد کنید.

ایجاد پروژه

به فولدری که می‌خواهید پروژه خود را در آن ایجاد کنید بروید و سپس دستور زیر را در ترمینال اجرا کنید:

dart create hello_dart_project

این دستور یک پروژه ساده دارت با کد پیش فرض ایجاد می‌کند.

اجرای پروژه

پوشه جدیدی را که ایجاد کرده‌اید وارد کنید:

cd hello_dart_project

حالا پروژه را با دستور زیر اجرا کنید:

dart run bin/hello_dart_project.dart

در نتیجه شما متن Hello world را مشاهده خواهید کرد، که خروجی کد در پروژه پیش فرض است و توسط ابزار createایجاد شده است.
کلمه کلیدی run در واقع اختیاری است. دوباره پروژه را بدون آن اجرا کنید:
dart bin/hello_dart_project.dart
باز هم Hello world نتیجه خواهد بود.

ساختار پروژه دارت

به ساختار و محتویات فولدر hello_dart_project نگاهی بیندازید:

اهداف اصلی موارد موجود در آن پوشه به شرح زیر است:
• bin: شامل کد اجرایی Dart است.
• hello_dart_project.dart: فایلی همنام پوشه پروژه که ابزار create این فایل را برای شما ایجاد کرده تا کد دارت خود را در آن قرار دهید.
• gitignore: حذف فایلهای مربوط به Dart که در GitHub یا سایر repository های git به آنها نیاز ندارید را قالب بندی (Format) می کند.
• analysis_options.yaml: قوانین ویژه‌ای که به شما در تشخیص مشکلات مربوط به کد خود کمک می‌کند، فرآیندی است که به نام linting شناخته می‌شود.
• CHANGELOG.md: فهرستی از فرمت های Markdown که به صورت دستی تنظیم شده است و آخرین بروزرسانی های پروژه شما را در اختیار دارد. هر زمان که نسخه جدیدی از پروژه دارت را منتشر می‌کنید، باید به توسعه دهندگان دیگر اطلاع دهید که چه تغییری کرده‌اید.
• README.md: توضیحی اساسی از آنچه پروژه شما انجام و نحوه استفاده از آن ارائه می دهد. سایر توسعه دهندگان از این امر بسیار استقبال خواهند کرد.
• pubspec.yaml: شامل لیستی از وابستگی‌های third-party به Pub است که می‌خواهید در پروژه خود استفاده کنید. نام “pubspec” مخفف ” Pub specifications” می‌باشد. همچنین شماره نسخه پروژه خود را در این فایل تنظیم کنید.

اپلیکیشن ساده در مقابل اپلیکیشن کامل console

وقتی پروژه خود را با استفاده از ابزار create در بالا ایجاد کردید، یک برنامه کنسول ساده به صورت پیش فرض ایجاد خواهد شد. همچنین می توانید انواع دیگری از پروژه‌ها را با استفاده از گزینه(–template)ایجاد کنید.
به عنوان مثال، اگر از دستور زیر برای ایجاد پروژه خود استفاده کنید:

dart create --template console-full hello_dart_project

دایرکتوری‌ها و فایل‌های زیر را در اختیار شما قرار خواهد داد:

همانطور که مشاهده می‌کنید دو دایرکتوری دیگر اضافه شده است: lib و test. در پروژه‌های بزرگتر، تعداد زیادی فایل dart. خواهید داشت که در زیر پوشه lib سازماندهی خواهید کرد. همچنین احتمالاً در صورتی که بخواهید تست‌هایی برای اجرای پروژه‌های دارت خود داشته باشید، می‌توانید آن‌ها را در پوشه test قرار دهید.

استفاده از VS Code برای توسعه دارت

علاوه بر اینکه شما می‌توانید یک پروژه را از خط فرمان ایجاد کرده و اجرا کنید، همچنین می‌توانید همان کار را در داخل VS Code انجام دهید. این بخش شما را از طریق آن روند راهنمایی می‌کند.

نصب extension دارت

Visual Studio Code را باز کنید و در سمت چپ یک toolbar عمودی به نام Activity Bar مشاهده خواهید کرد. روی آیکن extension که شبیه چهار box است کلیک کنید. سپس dart را در قسمت جستجو تایپ کنید. وقتی extension دارت ظاهر شد، روی دکمه Install کلیک کنید تا نصب شود.

اکنون VS Code شما از دارت پشتیبانی می‌کند. در ادامه نحوه ایجاد پروژه دارت در VS Code را خواهید آموخت.

ایجاد پروژه جدید دارت

extension دارت در VS Code ایجاد یک پروژه جدید دارت را آسان می‌کند.
برای شروع، پوشه hello_dart_project و محتویات آن را حذف کنید.
می‌توانید یک پروژه جدید از Command Palette ایجاد کنید. برای دسترسی بهCommand Palette ، از دوراه می‌توانید استفاده کنید
به منوی View ▸ Command Palette بروید،
از کلید میانبر Command+Shift+P در Mac یا Control+Shift+P در PC استفاده کنید .
شروع به تایپ “dart” کنید تا لیستی از دستورات منطبق ظاهر شود، سپس Dart: New Project را انتخاب کنید.

بعد ، Simple Console Application را از لیست انتخاب کنید.

مانند قبل ، نام پروژه خود را hello_dart_project بگذارید و مکانی را برای ذخیره پوشه پروژه که VS Code ایجاد می‌کند انتخاب کنید.

مروری بر کد تولید شده

فایل hello_dart_project.dart را باز کنید، خواهید دید که حاوی کد زیر است:

void main(List<String> arguments) {
  print('Hello world!');
}

کد List arguments، فقط هنگام ایجاد برنامه های خط فرمانی که آرگومان می‌گیرند لازم است. برای مثال، دستور فرضی زیر، اطلاعات مربوط به یک کشور را چاپ می کند:

lookup -n spain

نام برنامه خط فرمان lookup است و آرگومان ها -n spain می باشد.
از آنجا که در این مقاله برنامه‌های خط فرمان را ایجاد نمی کنید، می توانید بخشی از آرگومان‌ها را حذف کنید تا همه چیز ساده شود. بنابراین، محتویات hello_dart_project.dart را با کد زیر جایگزین کنید:

void main() {
print('Hello, Dart project!');
}

اجرای دارت در VS Code

برای اجرای کد، روی کلمه Run که مستقیماً بالای تابع main () ظاهر می‌شود، کلیک کنید.

شما Hello, Dart project! را خواهید دید و در debug console ظاهر خواهد شد.

بررسی رابط کاربری VS Code

اعداد زیر مربوط به مناطق مختلف UI است:
1. Activity Bar: در اینجا مشخص می شود که کدام محتوا در نوار کناری نمایش داده شود.
2. Side Bar: Explorer پروژه و فایل فعلی را نمایش می‌دهد.
3. Editor: کد دارت خود را در اینجا می‌نویسید.
4. Panels: نمایش خروجی برنامه، اجرای دستورات ترمینال و موارد دیگر.
5. Status Bar: اطلاعات مربوط به پروژه فعلی را نمایش می‌دهد.

راه‌های دیگر برای اجرای پروژه

شما پروژه خود را خیلی راحت با کلیک بر روی کلمه Run بالای تابع main اجرا کردید. در اینجا دو روش دیگر وجود دارد که می‌توانید پروژه خود را اجرا کنید:
• گزینه Run ▸ Start Debugging را از منو انتخاب کنید.
• F5 را فشار دهید.
هر دو یک کار را انجام می‌دهند. این بار برای اجرای برنامه از F5 استفاده کنید و Hello, Dart project! دوباره در debug console ظاهر می‌شود.

در تصویر بالا توصیه می شود که یک فایل launch.json ایجاد کنید، تا به VS Code کمک می‌کند از فایل مورد نظر برای راه اندازی برنامه خود استفاده کند.
از آنجا که شما در ابتدا برنامه خود را با کلیک کلمه Run اجرا کرده‌اید، ممکن است این توصیه را از VS Code دریافت نکرده باشید. با این حال، ایجاد یک فایل launch.json ایده خوبی است، بنابراین در مرحله بعد این کار را انجام دهید.
ایجاد launch.json
با رفتن به Command Palette و تایپ کردن launch.json ، فایل launch.json را ایجاد کنید.

Debug را انتخاب کنید و launch.json را باز کنید.
در نتیجه فایل launch.json را در پوشه .vscode به شما نشان می دهد.
به روز رسانی محتویات
حال محتویات launch.json را با موارد زیر جایگزین کنید:

{
    "version": "0.2.0",
    "configurations": [
        {
            "name": "Dart",
            "type": "dart",
            "request": "launch",
            "program": "bin/hello_dart_project.dart"
        }
    ]
}

المان هایconfiguration به شرح زیر است:
• name: این گزینه نام پیکربندی پروژه شما است. هر اسمی که دوست دارید می توانید بگذارید.
• type: این گزینه به VS Code می گوید که این یک پروژه دارت است.
• request: این گزینه یک درخواست راه اندازی می باشد که به VS Code می گوید شما می‌خواهید پروژه را اجرا کنید.
• program: این گزینه مکانی است که برنامه شما شروع به اجرای آن می کند. VS Code تابع main را در اینجا جستجو می‌کند تا بتواند برنامه شما را راه اندازی کند.

پروژه خود را دوباره اجرا کنید
تغییرات خود را ذخیره کرده و مجدداً با فشار دادن F5 فایل را اجرا کنید. VS Code حالا می‌داند کجا باید تابع main را جستجو کند.

نکات کلیدی

• Visual Studio Code :یک محیط توسعه یکپارچه است که می توانید برای نوشتن کد دارت، به وسیله extension دارت از آن استفاده کنید.
• SDK :دارت، ابزارهای اساسی مورد نیاز برای کامپایل و اجرای برنامه‌های دارت را ارائه می دهد.
• کد دارت در خط فرمان یا در VS Code اجرا می‌شود و از ماشین مجازی دارت استفاده می کند.
• پنجره VS Code به Activity Bar ، Side Bar ، Editor ، Panel و Status Bar تقسیم می‌شود.
• Pub :یک مدیر پکیج (package manager) است که دارت از آن برای افزودن سورس کد third-party به پروژه های شما استفاده می کند.